İçindekiler:

Kişisel Zamirler; Tekil

Sözcüklerle çalışma

Мшыбзи'а! Merhaba!
İkinci derse başlıyoruz.

Abhaz dilinde isimlerin cinsiyeti yoktur, fakat bunun yerine isimler canlı ve cansız olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar. Canlılar sınıfı sadece insanlar için kullanılır. Bunun dışında olan herşey cansızlar sınıfına girer. Canlılar sınıfı erkek ve dişi olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Abazacada kişisel zamirlerin bir uzun ve bir de kısa şekli vardır.

Tekil, canlı kişisel zamirler

Birinci tekil şahıs	сара' - kısa şekli с(а) - Ben
İkinci tekil şahıs	уара' - kısa şekli у(а) - sen (erkek) бара' - kısa şekli б(а) - sen (dişi)
Üçüncü tekil şahıs	иара' - kısa şekli и(а), д(а) - o erkek лара' - kısa şekli л(а), д(а) - o bayan

Parantez içindeki ifadelerin opsiyonel olarak kullanıldığını unutmayın.

Yeni sözcükler ve ifadeler (ve fiil çekimleri).

Çalışın ve ezberleyin!

ацара' (fiilin mastar formu) gitmek; ayrılmak.

Fiil çekimi kurallarını ezberlemenizi kolaylaştırmak için Abhazca fiillerin yapısına bakacağız.

а-ца-ра - а- genel bir sözcük ön eki, ца- kök, -ра - son ek. Fiilin çekimini yaparken а- ön eki ve -ра son eki ayrılırlar.

Сара сцоит - Ben gidiyorum. Bu cümlede сцо'ит fiili с(а) - Ben, ц(а) - "gitmek" fiilinin mastar kökü, -оит - şimdiki zaman son eki kısımlarına ayrılırlar.

сара' сцо'ит - Ben gidiyorum
бара' бцо'ит - Sen (bayan) gidiyorsun
уара' уцо'ит - Sen (erkek) gidiyorsun
иара' дцо'ит - O erkek gidiyor
лара' дцо'ит - O bayan gidiyor

Aşağıdaki fiillerin özneyi nasıl yansıttığına dikkat edin:
сара' сцо'ит, уара' уцо'ит, бара' бцо'ит.

Çekimli fiil içersine öznenin bir göstergesini alır.

абара' - görmek
сара' избо'ит - Ben görüyorum
бара' иббо'ит - Sen (bayan) görüyorsun
уара' иубо'ит - Sen (erkek) görüyorsun
иара' (и)ибо'ит - O erkek görüyor
лара' илбо'ит - O bayan görüyor

агара' - almak
сара' изго'ит - Ben alıyorum
бара' ибго'ит - Sen (bayan) alıyorsun
уара' иуго'ит - Sen (erkek) alıyorsun
иара' (и)иго'ит - O erkek alıyor
лара' илго'ит - O bayan alıyor

Genellikle birinci ve üçüncü tekil şahıs ön ekleri kullanılmaz ve kelimede düşer. Bununla birlikte biz sizlerin grameri iyice anlayabilmeniz için gerçekte kullanılmasa da bu ön ekleri parantez içersinde göstereceğiz.
Sesli harflerden önceki birinci tekil şahıs ön eki с(а) yerine з(а) ‘ya dönüşür, örneğin изгоит (исгоит "Ben alıyorum").

Aşağıdaki sözcükleri ezberleyin!

ацара' - gitmek, ayrılmak. Сара' сцо'ит – Ben gidiyorum.
аара' - gelmek. Бара' баауе'ит - sen (bayan) geliyorsun.
абара' - görmek. Лара' илбо'ит – O bayan görür.
агара' - almak. Иара' (и)иго'ит – O erkek alır.
ара' (абра') - buraya, burada.
ана' - orada, oraya.
бзи'а абара' - sevmek. Сара' бзи'а бызбо'ит – Seni seviyorum (bayana). Сара' бзи'а узбо'ит – Seni seviyorum (erkeğe). Сара' сан бзи'а дызбо'ит – Annemi seviyorum
анхара' - yaşamak. Лара' ара' дынхо'ит – O bayan burada yaşar. Иара' ана' дынхо'ит – O erkek orada yaşar.
ау'сура - iş
амшы'н - deniz. Сара' амшы'н ахь сцо'ит – Denize gidiyorum.

Alıştırma 1
Sol sütundaki her bir zamir için saü taraftaki sütunlardan fiilin uygun şeklini bulun ve eşleştirin. Çalışın ve yapın!

Örnek:

сара

сцоит

уара

саауеит

бара

унхоит

уара

бцоит

лара

уаауеит

лара

сынхоит

бара

уцоит

иара

баауеит

иара

дынхоит

лара

дцоит

сара

даауеит

уара

бынхоит

иара

дцоит

бара

даауеит

сара

дынхоит

(Yanıtlar)

Alıştırma 2
Parantez içindeki sözcüğü çekimleyin ve doğru şeklini yazın.

Örnek: сара (анхара) > сара сынхоит.

сара (аара')	сара (абара')	сара (агара')
уара (ацара')	уара (анхара')	уара (абара')
бара (анхара')	бара (ацара')	бара (абара')
лара (агара')	лара (абара')	лара (ацара')
иара (абара')	иара (агара')	иара (анхара')

(Yanıtlar)

Alıştırma 3
Boşluklara doğru zamiri koyun.

Örnek: бара бцоит

. . . . . . бцоит	. . . . . . илгоит
. . . . . . уаауеит	. . . . . . избоит
. . . . . . иубоит	. . . . . . дынхоит
. . . . . . ибгоит	. . . . . . дцоит
. . . . . . иббоит	. . . . . . сынхоит
. . . . . . баауеит	. . . . . . дааит
. . . . . . сцоит	. . . . . . бааит

(Yanıtlar)

Alıştırma 4
Aşağıdaki ifadelerde yanlış olanları bulup düzeltin.

Örnek: лара ибгоит > лара илгоит

сара иугоит	сара избоит
бара ибгоит	бара иубоит
уара изгоит	уара илбоит
иара иигоит	иара иибоит
лара илгоит	лара иббоит

(Yanıtlar)

Alıştırma 5
Aşağıdaki cümleleri okuyun ve Türkçe’ye çevirin.

1. Лара иахьа даауеит. 2. Сара ара сынхоит. 3. Иара ана дынхоит. 4. Бара акәац (и)бгоит. 5. Иахьа амш бзиоуп. 6. Иара аусурахь дцоит. 7. Сара ача аасхәоит. 8. Саб аусурахь дцоит. 9. Сара сан бзиа дызбоит.
(Yanıtlar)